بازتولید معارف نبوی در قالب ادبیات مناسب سبک زندگی امروز

در یادداشتی که «نجفعلی میرزایی»، عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ع) العالمیة درباره «ضرورت بازتولید معارف نبوی در قالب ادبیات مناسب سبک زندگی امروز» در اختیار خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) قرار داده، آمده است:

با نگاهی به آفرینشگری‌های ادبی به ندرت شاهد خلاقیت در عرصه انواع نگارش‌ها درباره پیامبر(ص) هستیم. بازتولید معارف نبوی در قالب ادبیات امروز فاقد زیرساخت‌های شایسته برای تولیدهای هنری است. عظمت شخصیت پیامبر اکرم(ص) در وصف انسان‌های عادی نمی‌گنجد. شخصیتی که خدای متعال در وصف او واژه عظیم را به کار ببرد و بگوید «انک لعلی خلق عظیم» پیداست که امکان غور رسی به عمق عظمت او به طور منطقی و فلسفی ممکن نیست. تعظیم خدای متعال نشان از عظمت الهی پیامبر(ص) است. معروف است که وقتی از عایشه درباره خوی پیامبر(ص) پرسیدند در پاسخ گفت «خلق و اخلاق او قرآن بود» این پاسخ، گرچه دو کلمه است امّا دریافت و فهم این تحقّق و تجسم قرآن که صورت کتبیه عالم است؛ چیزی نیست که در دام شکار عقل انسانی بگنجد.

با این همه به نظر می‌رسد که بزرگترین فضیلت و عظمت پیامبر خدا(ص) در سعه و ظرفیت نامتناهی و ملکوتی وجود او برای پذیرش و دریافت بزرگترین آیه و صادر خدای متعال است. حضرت امیر علیه السلام در وصف کتاب الله گفته است: خدای متعال در کتاب خود تجلی کرده است. اگر خدا در کتاب خود جلوه کرده است و از سویی وجود پیامبر اکرم(ص) آن قدر پهنه و ظرفیت ملکوتی یافته که ظرف این جلوه تام الهی قرار می‌گیرد، آن گاه بلندای مقام نبی الله الاعظم تا مقام قدس قاب قوسین او ادنی اوج می‌گیرد و تا کسی اهل معراج نباشد، اصولاً درک جنس این مقام هم برای او ممکن نیست تا چه رسد به افق و ارتفاع آن.

ظهور جریان‌های افراطی؛ بزرگترین ستم به پیامبر(ص)

و اما این روزها، بزرگترین ستمی که از درون جامعه اسلامی بر پیامبر رحمت للعالمین می‌رود ظهور جریان‌های افراطی و تروریستی خشن و نفرت آلود و کینه‌توزانه‌ای است که بر خلاف اخلاق الهی و رحمت واسعه و نامتناهی آن حضرت، زیر بیرق رسول الله(ص) از آن حضرت در جهان امروز چهره‌ای تروریستی و بی‌رحمانه ساخته‌اند. رویکردهای داعشیسم بزرگترین جنایتکاران تاریخ اسلام‌اند؛ جنایتی که این حیوانات وحشی انسان‌نما در حق این پیامبر خدا مرتکب می‌شوند با فاجعه‌های بزرگ تاریخ اسلام مانند قتل امام حسین علیه السلام قابل مقایسه است. البته با دقت در فلسفه حقیقی نهضت امام حسین(ع) درمی‌یابیم که از قضا، مهمترین مقصد و غایت نهضت آن امام، تطهیر چهره نورانی اسلام و سنت پیامبر بود. زیرا، امویان با روش‌های وحشیانه و بی‌رحمانه توانسته بودند تحت عنوان‌های اسلام ماهیت اصلی آن را به محاق ببرند و اگر قیام ابا عبدالله و شهادت‌طلبی‌های او و یارانش نبود اثری از دین پیامبر خدا نمی‌ماند.

امروز هم بهترین اقدام در برابر تبلیغ‌های سفیهانه و خشن از اسلام و پیامبر توسط جریان‌های سلفی، تندرو و گرایش‌های تکفیری و داعشی، پاکسازی چهره رسول‌الله از چنین فهم و برداشت از سنت و اسلام است. تبیین ابعاد انسانی، مهربانانه، متسامح و اخلاقی رسول رحمت و انسانیت با بهره‌گیری از آخرین فناوری‌های رسانه‌ای، هنرهای بیانی و مهارت‌های ارتباطاتی از رسالت‌های بزرگ ما در شرایط سخت کنونی است.

رویکرد ضعیف نگارش‌های هنری نوین درباره پیامبر(ص)

پیداست با نگاهی به آفرینشگری‌های ادبی و هنری به ندرت شاهد خلاقیت‌های ادبی و هنرمندانه در عرصه انواع نگارش‌های هنری و ادبی درباره پیامبر خدا(ص) و با گروه‌های مخاطب مختلف هستیم. اگر آفرینش‌گری ادبی و بازتولید معارف نبوی در قالب ادبیات مناسب سبک زندگی امروز همچنان با کیفیت فعلی باشد؛ ما فاقد زیرساخت‌های شایسته برای تولیدهای هنری و بیان‌ها و تبلیغ‌های مؤثر خواهیم بود زیرا چنین آثاری در واقع زیر ساخت تمام محصولات هنری در این عرصه‌اند. اگر خوانش‌های نو و بسیار نزدیک به ادبیات و فهم و درک زمانه از شخصیت مبارک و نورانی آن حضرت در اختیار نسل کنونی و نسل‌های آینده قرار نگیرد و این ورشکستگی ادبی و هنری در عرصه‌های بنیادین دینی ادامه یابد؛ قدرت مواجهه با تهدیدهای نرم جریان‌های داعش و دیگر تخریب‌کنندگان رخسار ملکوتی پیامبر خدا(ص) از ما سلب خواهد شد؛ طبیعی است زمینه تولید آثار هنری هم ایجاد نشود.

اشتباه راهبردی شیعیان این است که تصور کرده‌اند با توجه به اهتمام اهل سنت به شخصیت حضرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دیگر نیازی به تمرکز بر آن حضرت و توسعه جریان‌های پیامبرشناسی نیست و در عوض، با توجه به اهمال غیرقابل توجیه اهل سنت در اهتمام به امامان معصوم علیهم السلام لازم است، تمرکز اصلی شیعه بر معرفی و شناخت ائمه باشد. پیداست چنین واقعیت اسفباری بر یک توهم بزرگ بنا نهاده شده است. حقیقت این است که از آغازین روزهای وفات پیامبر خدا(ص) جریان‌های بسیار بزرگی از درون جامعه اسلامی که بعدها به حاکمیت چند صد ساله امویان و عباسیان انجامید(!) در عمل به مسیری کاملاً نا متجانس و ناهمگون با سیره و سنت واقعی پیامبر خدا گام نهادند. مسیری که اگر نبود مدیریت حساب شده و آسمانی حضرت امام علی(ع) و ذریه نورانی آن حضرت و با نهضت‌های شهادت طلبانه حسینی، معنویت‌گرای سجادی، و علمی و تمدنی باقری و صادقی و رضوی علیهم آلاف التحیه والثنا امروز اثری از اسلام به جز مکتبی ترویستی، خشن و نفرت‌انگیز بر جای نمی‌ماند.

در نتیجه، شیعیان راستین لازم است غبار از چهره سنت برگیرند و مطابق شأن و جایگاه والا و رفیع پیامبر خدا(ص) دست به نهضتی واقعی در تمام عرصه‌های مرتبط با این موضوع بزنند. امروز انسان و جهان معاصر و غرق در فسردگی و انحراف، به محمد(ص) آن گونه که اهل البیت(ع) معرفی کرده‌اند، نیازمند است نه محمدی که امویان برای تخریبش ساخته‌اند.

یادداشت از نجفعلی میرزایی، عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) العالمیة