تفسیر به معنای پرده‌برداری، توضیح و تشریح است و در اصطلاح، علمی است که به تبیین مراد خداوند و پرده بر گیری از محتوای آیات و بیان مقاصد و اهداف آن می‌پردازد.
زرکشی می‌نویسد:
تفسیر، علمی است که به وسیله آن کتاب خدا _ که بر پیامبر صلی الله علیه و آله اسلام نازل شده است _ شناخته می‌شود و معانی آن روشن و احکام و اسرار آن استخراج می‌گردد.۱.
بنا بر این، در تفسیر مقصود خداوند متعال از آیات الهی _ که برای بشر در اعصار مختلف نازل شده است _ کشف می‌گردد.۲
اسباب نزول به معنای شناخت شرایط و موقعیت زمانی، مكانی، فردی و اجتماعی و دیگر زمینه‌هایی است كه نزول آیه‌ای یا بخشی از آیات را سبب شده است. در این مقاله تفاوتی میان سبب نزول و شأن نزول _ چنان که برخی از دانشمندان بیان کردهاند _ وجود ندارد.
توجه و دقت در معنای لغوی سبب، همچنین بررسی آنچه پیشینیان زیر عنوان
سبب نزول آورده‌اند، نشان از توسعه در معنا و مفهوم و کاربرد این اصطلاح نزد ایشان دارد. آنان هر آنچه از وقایع و حوادث و اموری را كه به نحوی با آیه مربوط می‌شود، زیر عنوان اسباب نزول مطرح كرده‌اند.۳ بنا بر این، دایره معنایی اسباب نزول توسط پیشینیان
1.. البرهان فی علوم القرآن، ج۱، ص۱۴
2.. بعضی از خاورشناسان به این نکته اشاره کردهاند که اصطلاح تفسیر گر چه برای شرح برخی متون مقدس به کار می رود، اما اگر به صورت مطلق استعمال شود، به تفسیر قرآن اشاره دارد. ر.ک: «تفسیر در دوران باستان»، دائره المعارف اسلام، مقاله تفسیر، ج۲، ص۹۹.
3.. ر. ک: مقاله نگارنده: «کاربرد اسباب نزول در گذر زمان».